Russian Caravan- tình cờ và kiên nhẫn

Trưa giờ cứ bị ám ảnh câu nói hôm nay rồi sẽ là một ngày của hai mươi năm trước. Mà không chỉ hôm nay, hôm qua hay ngày mai rồi cũng vậy. Nghe hai lần trong một tuần (mới hiểu), đúng là trùng hợp ngẫu nhiên.

Lần đầu nghe từ một tác giả đứng trên bục chia sẻ trong buổi nói chuyện về các chất gây nghiện đình đám gần đây. Không chỉ trong mắt người khác mà chính cô từng tự cho mình là con nghiện nhiều năm qua. Chất cấm cô đã thử qua phải đếm mười ngón tay thêm vài ngón chân mới hết. Bắt đầu từ sinh nhật thứ mười lăm, hai mấy năm rồi, bây giờ cai hết chỉ còn nghiện một thứ hợp pháp là methadone. Trở thành bạn thân với mấy bác sĩ chuyên về cai nghiện trong vùng. Đã xuất bản mấy quyển sách. Gần đây tháp tùng các nhân viên y tế trong các cuộc nói chuyện về chất gây nghiện, kinh nghiệm đã trải qua và  đã ngả và đứng dậy ra sao. Cô nói thêm một câu trước khi bước xuống, mỗi người không chỉ mang trên mình một danh hiệu hay biệt hiệu (title) chuyên môn, mà nhiều lắm. Như cô là con nghiện, là kẻ cắp, là bạn, là mẹ, là chị, là con, là em, là tác giả, là nhân viên cộng đồng… Mặc bạn là abcd hay xyz, đều nên được đối xử như một con người và cần nhiều cảm thông cũng như kiên nhẫn.

Lần sau nghe khi ngồi trong courtyard ăn trưa hôm thứ Sáu. Nắng đẹp, mấy cây đào nở hoa trắng hồng ngợp trời. Mấy băng ghế chật người, chỉ còn một chỗ trống. Tôi vừa ngồi xuống với hộp cơm ấm trong tay thì ngừơi bên cạnh cũng vừa đặt cuốn sách quăn một góc xuống ghế và bắt đầu lên tiếng.

Đi thăm bệnh, trên đường đi ra bãi đậu xe thấy ngoài đây hoa nở đẹp quá nên ngồi một lát. Cuốn sách đã đọc vài lần. Hai mươi năm trước thấy hay ở nhiều đoạn mà bây giờ đọc lại không còn hay nữa, lại gặp cái hay ở nhiều đoạn khác. Lại nói về những cuốn sách không chỉ đọc một lần. Những duyên gặp gỡ. Những đứa con đứa cháu gần xa. Ràng buộc ra sao với người bệnh trong kia. Rồi sang chuyện hai mươi năm trước khi ngồi trước máy tính Apple màn hình mờ căm giật giật, mấy nhân viên của bác vò đầu tía tai ra sao. Ai ngờ hai mươi năm sau Trái Táo đủ kiểu dáng ở khắp hang cùng ngõ hẻm. Rồi chuyện phim thời chưa có điện thoại di động. Trong phim và ngoài đời con người ta kiên nhẫn hơn. Có chuyện gì hay đi đâu về đâu giáp mặt mới mở lời, tình cảm tràn trề. Bây giờ chuyện vừa thấy vừa xảy ra cả thế giới đã biết trong..vài giây.

Lại chuyển qua nói về món trà tôi từng đọc trong Slow hồi mấy tháng trước, Russian Caravan Tea. Chưa từng uống thử. Bác là người đầu tiên nói với tôi về nó. Thiệt lạ, biết nhưng tôi cũng chưa từng nói hay hỏi ai. Thứ trà mang mùi khói (campfire), mùi than và mùi chocolate ra đời nhờ một sự tình cờ vào thế kỷ 17 khi trà được xuất khẩu từ Trung Quốc qua Nga bằng đường bộ, do lạc đà thồ. Có hai con đường để chọn, một ngắn ngày vòng xuống phía Nam quẹo lên, hoặc lâu hơn đi thẳng lên phía Bắc qua Mông Cổ và Siberia. Đường phía Nam nóng và ẩm sẽ làm trà dễ hư và mất mùi nên họ chọn Bắc tiến với thời tiết khô lạnh để giữ mùi thơm. Và chẳng ai ngờ qua thời gian sáu tháng di chuyển trong thời tiết lạnh, nhờ có tuyết, qua những buổi tối nghỉ chân bên đống lửa sưởi ấm đã làm mớ trà khi tới Nga có mùi khói nồng từ gỗ, từ thuốc lá thấm vào cho ra mùi trà đặc trưng chưa từng có. Ngày nay trà đen được sấy bằng gỗ thông sẽ cho ra mùi tương tự. Thứ trà rất kén người uống, bác kết luận trước khi cầm sách đứng lên.

Như thường lệ, tôi làm việc mình giỏi nhất là lắng nghe. Vừa nhai vừa gật gù. Nhiều câu bác nói thấy đúng quá mà đang nhai miếng thịt dai nên chỉ ậm ừ. Chỉ trả lời khi được hỏi ý kiến. Khi nói đến đoạn về trà tôi đã ăn xong, lại ngạc nhiên nên nói thêm vài câu, cười thêm vài miếng. Thứ Sáu thường thảnh thơi hơn mấy ngày khác. Ăn trưa 45 phút. Hoa nở trên đầu, bóng in xuống cỏ. Nắng đầy. Tôi luôn biết ơn những gặp gỡ tình cờ, là duyên đấy. Tự nghĩ hôm nay rồi sẽ là một ngày của hai mươi năm trước.